Papiermolen Herisem

AANBOD

De Papiermolen Herisem en Voormalig Kartonfabriek Winderickx te Alsemberg is een negentiende eeuws industrieel complex dat gegroeid is uit een oude papiermolen, die opgericht werd in 1536.Het geheel is één van de best bewaarde voorbeelden van de ooit bloeiende papier- en kartonnijverheid in de regio van Vlaams- Brabant. Vandaag de dag staat het op de lijst van beschermde monumenten als industrieel erfgoed en werd door de Europese Commissie erkend als modelproject voor de instandhouding van architectonisch erfgoed.

De vroegere site in haar geheel bestaat uit de oorspronkelijke papiermolen, het kartonfabriek, de bijhorende boerderij (met graanmolen) en een centraal gelegen woonhuis met kantoor.

Het museum van de Herisemmolen is een authentiek voorbeeld van een 16de eeuwse papiermolen die uitgroeide tot een 19de eeuwse kartonfabriek. Het illustreert het oude ambacht van papierscheppen in België en hoe deze ambacht uitgroeide tot de productie van industrieel karton gedreven door de invloeden van de industriele revolutie. De Voormalige Kartonfabriek Winderickx is een voorbeeld van industriële archeologie: de machines waarmee het eerste mechanische karton geproduceerd werd, staan nog steeds opgesteld hoe ze er werden achtergelaten bij de sluiting in 1940.

Op de Herisemsite kan men ook een landelijk woonhuis uit 1802 vinden waar de molenaar en later 'de industrieel' met zijn familie woonde.

Omdat de papiermolen en de kartonfabriek dezelfde eigenaar hadden en om effecten (en crisissen) van deze niet-stedelijke economie op te vangen bevat de Herisemsite ook een boerderij. Er is een voortdurende interactie geweest tussen de boerderij, de papiermolen en de kartonfabriek.

Aan de hand van een rondgangfolder of onder begeleiding van een gids, wandel je door de belangrijkste delen van de papiermolen en de kartonfabriek en krijg je uitleg bij de verschillende werktuigen en machines. Men kan ervaren hoe het leven in België er aan toe ging in de 19de eeuw. Een begeleide rondleiding met initiatie papierscheppen duurt ongeveer anderhalf uur. Daarnaast kan men ook wandelen om en rond de ganse Herisemsite.


Daarnaast heeft men via hun website toegang tot uitgebreid documentatiemateriaal over industriële archeologie ingedeeld in volgende categorieën

* Persmap: Persartikels in de krant en alle publicaties in dagbladen

* Boeken en publicaties over de Herisemmolen en industrieel erfgoed in Vlaanderen

* Foto's en fotospecials

* Video's en beeldmateriaal

* Bedrijfsvoering 1750 - 1940 van de papiermolen Herisem en de voormalige kartonfabriek Winderickx

* Links rond industriele archeologie en oude webpagina's van de Herisem - website


LOCATIE

Om dit industrieel erfgoed te kunnen beheren is de eigenaar Francois-Xavier Winderickx overgegaan tot het oprichten van een beheers organisatie: een vzw Herisem voor het beheer van het geschiedkundige aspect en een nv Herisem voor het dagelijks management van de Herisemmolen.

De voornaamste doelstellingen van de vzw Herisemvrienden zijn de instandhouding en de valorisatie van de Herisemmolen, de voormalig kartonfabriek Winderickx en de effectieve bescherming en restauratie van dit sinds 1979 beschermde complex. De eigenaar, Xavier Winderickx, gaf de volledige site in erfpacht aan de vzw voor een periode van 33 jaar.

De restauratie van het complex startte in het begin van de jaren '90 en verliep in verschillende fasen. Op dit ogenblik is ongeveer driekwart gerestaureerd. Het complex fungeert vandaag als ecomuseum: er wordt op ambachtelijke wijze papier geschept, speciale ontsluitingsprogramma's op schoolniveau zijn uitgewerkt, er is ruimte voor seminaries enz. De Herisemvrienden hebben ook steeds veel belang gehecht aan het sociale aspect van de ontsluiting van de site. Hiertoe werd in het verleden vaak een beroep gedaan op risicogroepen en werd gebruik gemaakt van verschillende tewerkstellingsmaatregelen.

Om de verdere ontsluiting op deze wijze te kunnen garanderen werd vanuit de vzw in april 1996 de NV Herisem opgericht in de vorm van een invoegbedrijf. Deze Herisem NV staat, onder leiding van Myriam Winderickx-Joos, in voor het dagelijks beheer van dit onroerend industrieel erfgoed.